Klasztor Shaolin: Historia i tradycja Kung-fu

Klasztor Shaolin (Shàolínsì, 少林寺) słynna buddyjska świątynia w Chinach, został wzniesiony w 495 roku w prowincji Henan, u podnóża świętej góry Songshan. To miejsce, uznane w 2010 roku za obiekt światowego dziedzictwa UNESCO, jest kolebką chińskich sztuk walki kung fu i buddyzmu Chan. Klasztor słynie z wojowniczych mnichów, surowego treningu oraz głębokiej duchowości.

Klasztor Shaolin (Shàolínsì, 少林寺), znany również jako Świątynia Songshan Shaolin, to buddyjski klasztor Chan założony w 495 roku. Znajduje się około 13 kilometrów na zachód od miasta Dengfeng w prowincji Henan.

Jego ponad 1500-letnia historia czyni go jednym z najsłynniejszych ośrodków buddyzmu Chan i kolebką tradycyjnej chińskiej sztuki walki Shaolin kung-fu.
Nazwa Shàolínsì tłumaczona jest jako świątynia młodego lasu lub świątynia małego lasu. Odnosi się do gęstych lasów, które kiedyś porastały Górę Shàoshì (少室), jeden z siedmiu szczytów pasma Song.
Ideogram lín (林) oznacza las, a sì (寺) świątynię.

Klasztor został założony w 495 roku na polecenie cesarza Xiaowena z dynastii Północnej Wei (467–499 n.e.).
Miał służyć jako siedziba indyjskiego mnicha Buddhabhadry (Fótuóbátuóluó, 佛陀跋陀罗), znanego również w Chinach jako Batuo, który propagował buddyjską medytację dhyāna.
Według tradycji cesarz Xiaowen zaprosił Batuo do nauczania buddyzmu na dworze cesarskim, lecz mnich odmówił, wybierając spokojniejsze miejsce do praktyki. W rezultacie cesarz przekazał mu ziemię na górze Song, gdzie Batuo wzniósł świątynię, aby propagować praktykę buddyjskiej medytacji dhyāna.
Chociaż niektóre źródła historyczne sugerują wcześniejsze istnienie ośrodka monastycznego w tej lokalizacji, to właśnie cesarz Xiaowen zapewnił fundusze na jego rozbudowę oraz oficjalne wsparcie.

Bodhidharma (Dámó, 达摩), znany również jako Damo, był indyjskim mnichem, który przybył do Chin około 520 roku. Uważany jest za dwudziestego ósmego patriarchę w linii sukcesji od Buddy według tradycji, choć nie wszystkie źródła historyczne to potwierdzają.
Legenda głosi, że przez dziewięć lat medytował w jaskini na górze Song. Widząc słabą kondycję fizyczną mnichów Shaolin, według legendy wprowadził zestaw ćwiczeń znanych jako 18 Arhatów, które stały się podstawą przyszłego systemu Shaolin kung-fu. Współczesne badania wskazują, że elementy sztuk walki istniały w klasztorze już wcześniej, a Bodhidharma mógł je jedynie rozwinąć i usystematyzować.
Tradycja przypisuje mu rozwój buddyzmu Chán (Chánzōng, 禅宗) w klasztorze Shaolin oraz wprowadzenie technik medytacyjnych wzmacniających ciało i umysł mnichów. Jego nauczanie skupiało się na praktyce medytacyjnej i rozwoju duchowym, a nie na teoretycznych treściach filozoficznych.
Według przekazów, Bodhidharma opracował system treningowy, który miał poprawić kondycję fizyczną i umysłową mnichów, przygotowując ich do długotrwałych praktyk medytacyjnych.
System ten, znany później jako Shàolínquán (少林拳) lub styl Shaolin, obejmował różnorodne techniki walki, takie jak kopnięcia, ciosy i uniki.
Wpływ Bodhidharmy na klasztor Shaolin i rozwój chińskich sztuk walki był tak znaczący, że do dziś jego postać jest czczona jako ojciec tych tradycji.

W 728 roku klasztor Shaolin został oficjalnie uznany przez cesarza Xuanzonga z dynastii Tang (618–907) za ważny ośrodek duchowy i kulturowy. W tym czasie mnisi Shaolin byli już znani ze swojej wiedzy buddyjskiej, umiejętności medytacyjnych oraz rosnącej renomy jako wojownicy.
W 1036 roku cesarz Renzong z dynastii Song (960–1279) sfinansował rozbudowę klasztoru i nadał mnichom dodatkowe przywileje. W XIII wieku mnisi Shaolin zaczęli aktywnie wykorzystywać swoje umiejętności bojowe, broniąc klasztoru przed bandytami i przeciwnikami politycznymi. W tym okresie sztuki walki, takie jak kung-fu, stały się integralną częścią ich tradycji.
Architektura świątyni Shaolin jest przykładem klasycznej chińskiej architektury sakralnej. Większość obecnych budynków pochodzi z okresu dynastii Ming i Qing. Kompleks charakteryzuje się symetrią i bogactwem detali, a najważniejsze budynki to Brama Główna, Sala Niebiańskich Królów, Sala Dharmy, Pawilon Przechowywania Sutr oraz największy budynek – Sala Tysiąca Buddów.
W pobliżu klasztoru znajduje się słynny Las Pagód, Największy zespół kamiennych pagód w Chinach, liczący ponad 240 pagód, stanowiący miejsce pochówku wybitnych mnichów Shaolin i wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
W XVII wieku klasztor został zniszczony przez wojska dynastii Qing (1644–1912) podczas wojny domowej, a mnisi byli prześladowani, co doprowadziło do czasowego upadku Shaolin jako duchowego i kulturowego centrum.

W XVIII wieku klasztor Shaolin został odbudowany dzięki wsparciu cesarza Qianlonga z dynastii Qing. Niestety, w 1895 roku został poważnie zniszczony w wyniku trzęsienia ziemi.
Legenda głosi, że obowiązkowe ćwiczenia fizyczne wprowadzone przez Bodhidharmę dały początek chińskim sztukom walki w ich współczesnym kształcie. Jednak badania naukowe wskazują, że sztuki walki w Shaolin rozwijały się w trzech głównych okresach historycznych.
Pierwszy okres przypada na panowanie dynastii Tang, kiedy mnisi Shaolin brali udział w walkach, wspierając cesarstwo. Drugi okres to czasy dynastii Ming, gdy mnisi utworzyli klasztorną milicję do obrony państwa.
Trzeci okres obejmuje XVIII do XX wiek, kiedy powstała legenda Shaolin i ugruntowały się podstawy współczesnych chińskich sztuk walki.

W czasach nowożytnych klasztor został dwukrotnie zniszczony, w pierwszej i drugiej połowie XX wieku. W trakcie rewolucji kulturalnej klasztor Shaolin został zniszczony przez Czerwonogwardzistów Mao Zedonga.
W latach 80. XX wieku, władze ChRL odrestaurowały klasztor, uruchamiając go jako centrum promocji kulturowej i turystycznej.
W 2010 roku historyczny kompleks architektoniczny w Dengfeng, obejmujący Klasztor Shaolin oraz inne zabytki u stóp góry Song, został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako przykład wyjątkowego dziedzictwa kulturowego Chin.

Odkryj kulturę Shaolin w książce „Pierwsze kroki w Klasztorze”. Poznaj filozofię Chan, historię klasztoru i najbardziej znaną sztukę walki na świecie. Zamów książkę teraz!

Zapisz się na nasze treningi Shaolin Kung-fu, Qigong i Sanda